- Aktualności
-
dodał krzysko
Palenie tytoniu jest główną przyczyną wielu poważnych chorób, w tym nowotworów, zawałów serca, udarów mózgu i chorób układu oddechowego, takich jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Palenie w czasie ciąży zwiększa ryzyko niskiej masy urodzeniowej dziecka i przedwczesnego porodu.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że tytoń zabija rocznie 8 milionów ludzi na całym świecie. Bierne palenie odpowiada za ponad 1,2 miliona zgonów, w tym 65 000 dzieci.
Spadek popularności tradycyjnego palenia, wzrost popularności wapowania
Wskaźniki codziennego palenia tytoniu wykazują tendencję spadkową, a średnia dla krajów OECD spadła z 20,6% w 2011 r. do 15,9% w 2021 r. Tendencja ta utrzymuje się pomimo pandemii COVID-19. W 2021 roku wskaźniki palenia wahały się od ponad 25% do poniżej 10% (w Polsce – 17%). Mężczyźni palą częściej niż kobiety, z wyjątkiem Norwegii.
Jednakże, pomimo spadku popularności tradycyjnego palenia, rośnie liczba osób korzystających z e-papierosów (wapowanie). W 2021 roku 3,2% dorosłych w krajach OECD używało e-papierosów, a wśród młodych dorosłych (15-24 lata) odsetek ten wynosił 6,1%.
Ryzyko związane z waporyzacją
Waporyzacja, wbrew powszechnemu przekonaniu, nie jest bezpieczną alternatywą dla palenia tytoniu. Aerozol z e-papierosów zawiera szkodliwe substancje, takie jak:
- Nikotyna: silnie uzależniająca, szkodliwa dla rozwoju mózgu młodzieży i płodów.
- Lotne związki organiczne (VOC): podrażniające oczy, nos i gardło, szkodliwe dla wątroby, nerek i układu nerwowego.
- Metale ciężkie: gromadzące się w organizmie, powodujące problemy zdrowotne.
- Substancje rakotwórcze: zwiększające ryzyko raka.
Dodatkowo, waporyzacja może prowadzić do:
- Uszkodzenia płuc (np. eozynofilowe zapalenie płuc, ARDS).
- Chorób serca (zawał serca, udar mózgu).
- Uzależnienia od nikotyny.
- Podrażnienia dróg oddechowych (kaszel, duszności).
Mity na temat waporyzacji
- Mit: Waporyzacja jest bezpieczniejsza niż palenie.
- Fakt: Waporyzacja również wiąże się z ryzykiem dla zdrowia.
- Mit: E-papierosy pomagają rzucić palenie.
- Fakt: E-papierosy nie są skuteczną metodą rzucania palenia.
Polityka kontroli i regulacje
Kompleksowe strategie kontroli tytoniu, takie jak podwyżki podatków, ostrzeżenia na opakowaniach, zakaz reklamy i wsparcie w rzucaniu palenia, są skuteczne. Przykładowo, we Francji wdrożone regulacje przynoszą wysokie zwroty z inwestycji. Kanada wprowadza ostrzeżenia na pojedynczych papierosach, a Nowa Zelandia zakazuje sprzedaży wyrobów tytoniowych osobom urodzonym po 2009 roku.
Podobne regulacje są wprowadzane w odniesieniu do e-papierosów, obejmujące ograniczenia wiekowe, podatki, zakazy wapowania w miejscach publicznych oraz regulacje dotyczące sprzedaży i reklamy. Australia zakazała jednorazowych e-papierosów i ograniczyła smaki, a e-papierosy z nikotyną dostępne są wyłącznie na receptę.
Alternatywy dla waporyzacji i tradycyjnego palenia
Skuteczne metody rzucania palenia to:
- Nikotynowa terapia zastępcza (NTS).
- Leki na receptę.
- Poradnictwo i wsparcie psychologiczne.
Podsumowanie
Zarówno palenie tytoniu, jak i wapowanie stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Skuteczne regulacje i kompleksowe strategie kontroli są kluczowe w ograniczaniu ich negatywnego wpływu. Najlepszym sposobem na ochronę zdrowia jest całkowite unikanie tytoniu i nikotyny.
